History

 

Israel Ory und die armenische Befreiungsidee: Inaugural Dissertation (München: Müller & Sohn, 1913).

«ԺԳ դարի մի ուղևորի վկայությունը հայոց մասին», Արարատ, 1914, № 11, էջ 1013-1016 (ստորագր.՝ Ա. Հ.):

«Նոր նյութեր հայ-ունիտորական պատմագրությունից», Արարատ, 1914, № 12, էջ 1108-1114; 1915, № 1, էջ 61-69:

«Հակոբ Դ. Ջուղայեցի կաթողիկոսը և տաճկահայ նվիրակության խնդիրը», Արարատ, 1915, № 2-3, էջ 195-205:

«Հակոբ Ջուղայեցու մի գրությունը ռուս արքունիքին», Արարատ, 1915, № 9-10, էջ 775-781:

Պետրոս դի Սարգիս Գիլանենց. Պատմական կենսագրական ակնարկ (Էջմիածին: Տպ. Մայր աթոռոյ, 1916): Նույնը որպես հոդված տե՛ս Արարատ, 1916, յունուար-փետրուար, համար Ա-Բ, Էջ 105-128:

«Об эчмиадзинских легатах в Турции», Арарат, 1916 (на арм. яз.).*

Հայ-ռուս օրիենտացիայի ծագման խնդիրը. պատմական-քննադատական ուսումնասիրութիւն (Էջմիածին: Տպ. գիտական ինստիտուտի, 1921)։

«Գեղամա և Ծարա մելիքների տոհմը», Բանբեր Հայաստանի գիտական ինստիտուտի, 1921-1922, գիրք 1-2, էջ 105-113։

«Բաց նամակ ընկ. Ս. Մանուցեանին», Խորհրդային Հայաստան, 26 սեպտեմբերի 1922: Բանավեճի մյուս հատվածները տե´ս Մանուցեան, «Թռուցիկ դիտողություններ. Դավիթ Անանունը եւ մեսսիայի գալուստը», Խորհրդային Հայաստան, 19 սեպտեմբերի 192; Ս. Մանուցյան, «Իմ պատասխանը ընկ. Հովհաննիսյանին»,Խորհրդային Հայաստան, 10 հոկտեմբերի 1922:

Հայաստանի հեղափոխության հուլիսն ու հոկտեմբերը (Յերևան: Պետհրատ, 1923)։ Նույնը որպես հոդված տե՛ս Նորք, 1923, գիրք 2, էջ 97-140։

«Ֆր. Ենգելսի նամակը՝ «Կոմունիստական մանիֆեստի» հայերեն թարգմանության նախաբանի փոխարեն. նկատողություն», Նորք, 1924, գիրք 4, էջ 125-126 (ստորագր.՝ Ա. Հ.)։

«Համազգային կրիզիսը». Նոյեմբերյան հեղափոխության հինգերորդ տարեդարձի առթիվ (Յերևան: Պետհրատ, 1926)։ Նույնը որպես հոդված տե՛ս Խորհրդային Հայաստան, 29 նոյեմբերի 1925։*

«Վ. Ի. Լենին. «Պետություն և հեղափոխություն», «Նոր տնտեսական քաղաքականություն», «Սոցիալիստական հեղափոխությունը և լուսավորության խնդիրները»», [գրախոսական], Նորք, 1926, գիրք 1, էջ 250-253 (ստորագր.՝ Ա. Հ.)։

«Էջմիածնի նվիրապետության շուրջը կամ լիբրետո և ռեցենզ մեռոնի ու օծման և սրբազան այլ իրերի ու արարողությունների մասին, որ բեմադրվում են քրիստոսէջ մի վայրում», Խորհրդային Հայաստան, 22, 23 սեպտեմբերի 1926։*

[Խմբ.] «Հայաստանի ավտոնոմիան» յեւ Անտանտան. Վավերագրեր իմպերիալիստական պատերազմի շրջանից (Յերեվան: Պետհրատ, 1926)։

Ենգելսը յեվ Հայկական հարցը (Մոսկվա: ԽՍՀՄ ժողովուրդ. կենտր. հրատ., 1931)։ Նույնը որպես հոդված տե՛ս “Энгельс и армянский вопрос”, На боевом посту, Москва, 1930:*

Աբովյան (Յերևան: Պետհրատ, 1933)։*

«Գրական նկատողություններ», Խորհրդային գրականություն, 1934, № 3-4, էջ 86-120; 1935, № 1, էջ 125-147։ Բանավեճի շարունակությունը տե՛ս Գուրգեն Վանանդեցի, «Ընկ. Ա. Հովհաննիսյանի մի նկատողության առթիվ», Խորհրդային գրականություն, 1935, № 5, էջ 160-165:

«Մառ-պատմագետը», Խորհրդային գրականություն, 1935, № 3, էջ 103-117։

[Խմբ.] Միքայել Նալբանդյան, Անտիպ յերկեր (Յերևան: Պետհրատ, 1935)։

«Дела и дни Захария Акулисского (Новые мат-лы по истории Азербайджана и Армении в эпоху Сефевидов)», Историк Марксист, 1937, № 1, стр. 139-152.

«Միքայել Նալբանդյանի նորահայտ պամֆլետը», (ՀՍՍՀ ԳԱ) Տեղեկագիր. հասարակական գիտություններ, 1950, № 7, էջ 51-76։

«Մ. Նալբանդյանի կենսագրության անհայտ մի էջը», (ՀՍՍՀ ԳԱ) Տեղեկագիր. հասարակական գիտություններ, 1954, № 6, էջ 55-100։

«Движение тондракитов в Армении», Вопросы истории, 1954, № 10.*

«Մ. Նալբանդյանի շրջադարձը իդեալիզմից դեպի մատերիալիզմ», (ՀՍՍՀ ԳԱ) Տեղեկագիր. հասարակական գիտություններ, 1954, № 11, էջ 3-17։

Նալբանդյանը և նրա ժամանակը, 2 հ. (Երևան: Հայպետհրատ, 1955, 1956):

Ֆրիկը պատմաքննական լույսի տակ (Երևան: ՀՍՍՌ ԳԱ հրատ., 1955)։

Вопрос национальности в публицистике Микаела Налбандяна (Ереван: Армгиз, 1955).

Очерки истории армянской освободительной мысли: Автореферат диссертации на соискание ученой степени доктора исторических наук (Ереван: Б. и., 1955).

«Կոմս Էմմանվելի «Հիշատակարանը»»,Սովետական Հայաստան, 1955, № 2, էջ 5-8։

«Ստեփանոս Նազարյանցի գրական արխիվը», (ՀՍՍՀ ԳԱ) Տեղեկագիր. հասարակական գիտություններ, 1955, № 3, էջ 45-53։

Սմբատ Զարեհավանցին, նրա ժամանակն ու ժամանակակիցները (Երևան: ՀՍՍՌ ԳԱ հրատ., 1956): Նույնը որպես հոդված տե՛ս Բանբեր Մատենադարանի, 1956, № 3, էջ 7-30։*

Դրվագներ հայ ազատագրական մտքի պատմության, 2 հ. (Երևան: ՀՍՍՌ ԳԱ հրատ., 1957, 1959)։

«Հայերի ռուսական կողմնորոշման նախապատմությունից», (ՀՍՍՀ ԳԱ) Պատմա-բանասիրական հանդես, 1958, № 1, էջ 65-109։

«Արդյոք միջնադարյան Հայաստանում տեղի ունեցել է կապիտալի նախասկզբնական կուտակում», (ՀՍՍՀ ԳԱ) Պատմա-բանասիրական հանդես, 1959, № 1, էջ 202-223։

«Письмо Иосифа Атабекянца Ф. Энгельсу по поводу перевода на армянский язык Коммунистического манифеста», (ՀՍՍՀ ԳԱ) Պատմա-բանասիրական հանդես, 1959, № 2-3, էջ 320-327.

«Նալբանդյանի և Պատկանյանի գաղափարական հակամարտության հարցի շուրջ», (ՀՍՍՀ ԳԱ) Պատմա-բանասիրական հանդես, 1959, № 4, էջ 249-287։

«Էդմոն Բըրկը Հովսեփ Էմինի մասին», (ՀՍՍՀ ԳԱ) Տեղեկագիր. հասարակական գիտություններ, 1960, № 12 էջ 61-65։

«Մաշտոցյան գրերի պատմական նշանակությունը», (ՀՍՍՀ ԳԱ) Պատմա-բանասիրական հանդես, 1962, № 2, էջ 3-14։

[Խմբ.] Մեսրոպ Մաշտոց. Հոդվածների ժողովածու (Երևան: ՀՍՍՀ ԳԱ հրատ., 1962)։

«Գ. Ախվերդյանի և Գ. Շիրմազանյանի նամակափոխանակությունը Վրաստանի և Պարսկաստանի համքարությունների մասին», [գրախոսական] (Երևան: ՀՍՍՌ ԳԱ հրատ., 1963): Նույնը որպես հոդված տե՛ս (ՀՍՍՀ ԳԱ) Պատմա-բանասիրական հանդես, 1963, № 2, էջ 187-216։*

«Հ. Ս. Անասյան, XVII դարի ազատագրական շարժումներն Արևմտյան Հայաստանում. Երևան, 1961, 442 էջ», (ՀՍՍՀ ԳԱ) Պատմա-բանասիրական հանդես, 1963, № 1, էջ 235-248:

«Կարծիք «Լեհահայերի մասնակցությունը Դավիթ-Բեկի ապստամբությանը» վավերագրերի ժողովածուի մասին», (ՀՍՍՀ ԳԱ) Պատմա-բանասիրական հանդես, 1964, № 3, էջ 176-177։

[Ред.] Армяно-русские отношения… Сборник документов, т. 2, ч. 1, 2 (Ереван: Изд-во АН АрмССР, 1964, 1967).

[Խմբ.] Ռաֆիկ Հովհաննիսյան, Արևմտահայ ազգային-ազատագրական շարժումները և Կարինի «Պաշտպան հայրենյաց» կազմակերպություն (XIX դ. 70-80-ական թթ.) (Երևան: ՀՍՍՌ ԳԱ հրատ., 1965):

«19-րդ դարի 50-60-ական թվականների արևելահայ հասարակական-քաղաքական հոսանքները», (ՀՍՍՀ ԳԱ) Պատմա-բանասիրական հանդես, 1965, № 4, էջ 55-78; 1966, № 1, էջ 33-62։

«Սարդարապատի հերոսամարտը», [Հարություն Թուրշյանի համանուն գրքի առաջաբանը], Սովետական Հայաստան, 1965, № 12, էջ 3-7։

[Խմբ.] Հարություն Թուրշյան, Սարդարապատի հերոսամարտը (Երևան: Հայաստան, 1965), 2-րդ հրատարակություն (Երևան: Հայաստան, 1969):

«Միքայել Նալբանդյանի և ռուս հեղափոխական-դեմոկրատների գաղափարական ընդհանրություններն ու քաղաքական կապերը (Հայ մեծ ռևոլյուցիոն-դեմոկրատի մահվան 100-ամյակը)», Գրական թերթ, 15 ապրիլի 1966։*

«Ազատության գրված զինվորը (Միքայել Նալբանդյանի մահվան 100-ամյակի առթիվ)», Հայրենիքի ձայն, 17 ապրիլի 1966։*

[Խմբ.] Վալտեր Դիլոյան, Լազարյանների հասարակական քաղաքական գործունեության պատմությունից. XVIII դարի երկրորդ կես (Երևան: ԳԱ հրատ., 1966)։

Հայ ժողովրդի պատմություն (Երևան: Հայկական ՍՍՀ գիտությունների ակադեմիայի հրատարակչություն):1

«Հայաստանի քաղաքական վիճակը սեֆյան Իրանի և օսմանյան Թուրքիայի տիրապետության տակ»,
հատոր IV, բաժին Ա, գլուխ երկրորդ, §§ 1-8:
«Հայ ազատագրական շարժումը իրանական տիրապետության և թուրք զավթիչների դեմ XVIII դարի
առաջին կեսում», հատոր IV, բաժին Ա, գլուխ երրորդ, §§ 1-5, § 6 (համահեղ.՝ Հակոբ Փափազյան):
«Արևելահայ հասարակական հոսանքները», հատոր V, բաժին Դ, գլուխ տասներորդ, §§ 1-4:
«Հայ հասարակական-քաղաքական հոսանքներն ու բուրժուական կուսակցությունների ձևավորումը»,
Հայ ժողովրդի պատմություն, հատոր VI, բաժին Ա, գլուխ հինգերորդ, §§ 1-4 (համահեղ.՝ Ծատուր
Աղայան):

_________________________________________________________________________________________________

1Հայ ժողովրդի պատմության տարբեր թվականներին լույս տեսած յոթ հատորներից վեցում Աշոտ Հովհաննիսյանի ազգանունը նշված է որպես՝ հ. I, 1971՝ բազմահատորյակի խմբագրական կոլեգիայի անդամ, հ. II, 1984՝ խմբ. կոլեգիայի անդամ, հ. III, 1976՝ խմբ. կոլեգիայի անդամների ցանկում ազգանունը բացակայում է, հ. IV, 1972՝ խմբ. կոլեգիայի անդամ, հ. V, 1974՝ խմբ. կոլեգիայի անդամ, հ. VI, 1981՝ խմբ.կոլեգիայի անդամ, հատորի պատասխանատու խմբագիր, հ. VII, 1967՝ գլխավոր խմբագիր, հ. VIII, 1970՝ խմբ. կոլեգիայի անդամ:

_________________________________________________________________________________________________

[Խմբ.] Խիկար Բարսեղյան. Մարքսիզմի տարածումը Հայաստանում, գիրք 1 (Երևան: ՀՍՍՀ ԳԱ հրատ., 1967)։*

[Խմբ.] Հայկ Ղազարյան, Արևմտահայերի սոցիալ-տնտեսական և քաղաքական կացությունը. 1800-1870 թթ. (Երևան: ՀՍՍՀ ԳԱ հրատ., 1967):

«Արծրունու և Րաֆֆու գաղափարական ներհակության ակունքը», Բանբեր Երևանի համալսարանի, 1968, № 1, էջ 15-31։

«Արևելահայերի մասնակցությունը Ռուսաստանի և Անդրկովկասի հեղափոխական շարժումներին (1860-70-ական թթ.)», (ՀՍՍՀ ԳԱ) Պատմա-բանասիրական հանդես, 1968, № 1, էջ 15-38։

«Հնչակյանների կազմավորման գաղափարական արմատները», (ՀՍՍՀ ԳԱ) Պատմա-բանասիրական հանդես, 1968, № 2, էջ 19-39։

«80-ական թվականների առաջին կեսի արևելահայ ազգային նարոդնիկական խմբակները», Բանբեր Հայաստանի արխիվների, 1968, № 2, էջ 127-146։

«Արևելահայ լիբերալիզմի և նարոդնիկության ներհակությունները իննսունական թվականների սկզբներին», Բանբեր Հայաստանի արխիվների, 1969, № 2, էջ 63-82։

«Դավիթ-Բեկի գլխավորած Ղափանի ապստամբությունը», Բանբեր Երևանի համալսարանի, 1970, № 1, էջ 96-111։

«Մի դիտողություն», Գրական թերթ, 3 ապրիլի 1970:*

[Խմբ.] Վահե Երկանյան, Պայքար հայկական նոր դպրոցի համար Անդրկովկասում (1870-1905) (Երևան: ՀՍՍՀ ԳԱ հրատ., 1970):

[Ред.] Ваан Терьян, Неизданные письма (Ереван: Айастан, 1970).

[Խմբ.] Նորայր Սարուխանյան, Արևելյան Հայաստանի Ռուսաստանին միացման պրոբլեմը մինչհեղափոխական հայ պատմագրության մեջ (Երևան: ՀՍՍՀ ԳԱ հրատ., 1971)։

[Համախմբ. Վազգեն Հակոբյան] Հայերեն ձեռագրերի ԺԷ դարի հիշատակարաններ (Երևան: ՀՍՍՀ ԳԱ, 1974):*

Պատմագիտական ուսումնասիրություններ, Պետրոս Հովհաննիսյան (խմբ.) (Էջմիածին: Մայր Աթոռ Ս. Էջմիածին, 2007):

««Ազգության» միջնադարյան պատկերացումը Հայաստանում», 10 հունվարի 2012:

«Հայ կնոջ ազատագրման խնդիրը», 19 ապրիլի 2012:

«Ֆրիկը պատմաքննական լույսի տակ», 30 հոկտեմբերի 2013:

«Նալբանդյանը և նրա ժամանակը», 2 օգոստոսի 2014:

«Հայ ազատագրական լեգենդը», 4 սեպտեմբերի 2014: